คำว่า Economic Cycle หรือ Business Cycle คือธรรมชาติของเศรษฐกิจและธุรกิจต่างๆทั่วโลก และแน่นอนรวมถึงเศรษฐกิจของประเทศไทยเราด้วยก็ไม่พ้นวงจรนี้ไปได้ ซึ่งในช่วงหลังๆนี้อาจจะได้ยินคำว่า Recession อยู่บ่อยๆ จากสถานการณ์โรคระบาดที่เป็นอยู่ แล้วเจ้า Recession หรือช่วงเศรษฐกิจถดถอยนี่มันน่ากลัวมากมั้ย วันนี้เรามาดูกันก่อนดีกว่า ว่า Economic Cycle มันประกอบด้วยอะไรบ้าง เผื่อจะเข้าใจและเตรียมรับมือกันได้ดีขึ้น
– วัฏจักรเศรษฐกิจ (Economic Cycle) – หรือ Business Cycle คือ การหมุนเวียนเปลี่ยนแปลงของภาวะเศรษฐกิจในระยะต่าง ๆ ซึ่งจะขยายและหดตัวไปตามวัฎจักร การเคลื่อนไหวเหล่านี้สามารถวัดได้ด้วยเครื่องมือชี้วัดหลายๆอย่างทางเศรษฐศาสตร์ เช่น จากความผันผวนของผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาติ (GNP) ผลผลิตอุตสาหกรรม (Industrial Production) และ อัตราการว่างงาน (Unemployment Rate) เป็นต้น
อธิบายเป็นภาษาง่ายๆคือในช่วงเวลาหนึ่ง อาจจะใช้เวลาไม่กี่เดือนหรือหลายปี จะมีช่วงที่เราเรียกกันว่าเศรษฐกิจดี ซึ่งน่าจะสังเหตุได้ใกล้ตัวที่สุดคือมีการจ้างงานที่สูง และคนส่วยใหญ่มีเงินใช้สอยไม่ขาดมือ ทำธุรกิจอะไรก็มียอดขายเพิ่มและเติบโตขึ้นไม่มากก็น้อย และแน่นอนก็จะมีช่วงระยะเวลาที่มีคนตกงานจำนวนมาก ผู้คนไม่มีเงินใช้ เมื่อไม่มีการซื้อ ก็ไม่มีการผลิต ไม่มีการจ้างงานวนต่อๆกันไปเรื่อยๆ
ระยะทั้ง 4 ของ Economic Cycle นี้สามารถแบ่งได้ดังนี้
Expansion (คือภาวะเศรษฐกิจขยายตัว): เป็นช่วงที่การผลิต อัตราการจ้างงาน รายได้และรายจ่ายของครัวเรือนสูงขึ้น ทิศทางการลงทุนมีแนวโน้มเป็นขาขึ้น
Boom (คือภาวะเศรษฐกิจรุ่งเรือง): เป็นจุดสูงสุดของวัฏจักรเศรษฐกิจ
Recession (คือภาวะเศรษฐกิจถดถอย): ทิศทางการลงทุนมีแนวโน้มเป็นขาลง
Depression (คือภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ): เป็นจุดต่ำสุดของภาวะเศรษฐกิจ
โดยทั้งหมดที่กล่าวมา เป็นในทางทฤษฏีเท่านั้น โดยในความเป็นจริงนั้นเราก็จะสังเกตุสิ่งที่เกิดขึ้นเพื่อพยายามรักษาเศรษฐกิจให้ดีขึ้นในรูปแบบนโยบายต่างๆที่ออกมาของรัฐ รวมถึงภาคเอกชน ซึ่งหลายๆทีก็ไม่ได้ปฏิบัติกันตามตำราเสมอไป และอาจได้ผลลัพธ์ที่ดีหรือไม่ดีก็ได้ แต่สิ่งที่ทุกคนน่าจะสังเกตุได้ชัดที่สุดก็คงเป็นคำพูดติดปากของผู้คนในแต่ละช่วงที่ว่าเศรษฐกิจดีหรือไม่ดี ซึ่งในส่วนของ Recession และ Depression นั้นไม่แน่ว่าจะเข้ามาใกล้กว่าที่คิด และถ้าเรามีโอกาส(ที่ไม่ดี) เราอาจจะได้พบกับช่วง Great Depression กันก็ได้ ซึ่งนับว่าเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นยากมากๆ โดยอาจใช้เวลานับ 100 ปี กว่าจะเกิดขึ้นได้